Τα αίτια της πάθησης είναι πάρα πολλά με πιο συνήθη να αποτελούν :

α) Η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια),

β) οι συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (πολλές μυξούλες), για τις οποίες βασική αιτία μπορεί να είναι ο αποικισμός των αδενοειδών με μικρόβια (ρεζερβουάρ μικροβίων λόγω των κρυπτών),

γ) η αλλεργική ρινίτιδα,

δ) ανωμαλίες στην κατασκευή του παιδιού π.χ. λυκόστομα.

Τα συμπτώματα του παιδιού συνήθως δεν προβληματίζουν τους γονείς παρά μονό όταν αρχίσει να επηρεάζεται η ακοή του. Ενίοτε, μπορεί ο μικρός ασθενής να διαμαρτύρεται για πόνο στα αυτιά ή να τα σκαλίζει συνέχεια, συμπτώματα που οφείλονται στο αίσθημα πληρότητας που έχει στα αυτιά το παιδί. Αυτό που θα οδηγήσει τους γονείς στον Ωτορινολαρυγγολόγο είναι η υποψία βαρηκοΐας (το παιδί δεν απαντά πάντα στους γονείς, μπορεί να ρωτάει συχνά “τι” , να αυξάνει την ένταση της τηλεόρασης ή να πηγαίνει κοντά σ’ αυτήν κτλ.). Ένας άλλος λόγος που μπορεί να θορυβήσει τους γονείς είναι οι συχνές λοιμώξεις της μύτης και το έντονο “μπούκωμα” όπου εκεί από την εξέταση θα βρεθεί τυχαία η παρουσία υγρού. Φυσικά το παιδί μπορεί να εξετασθεί από ΩΡΛ και μετά από παραπομπή του παιδιάτρου του, κατόπιν αποτυχίας της φαρμακευτικής θεραπείας.

 Η διάγνωση της πάθησης είναι αρκετά εύκολη, ειδικά αν ο μικρός ασθενής είναι συνεργάσιμος. Μεγάλη σημασία έχει το καλό και αναλυτικό ιστορικό. Παίζει μεγάλο ρόλο η μαρτυρία των γονιών για τη χρονική διάρκεια της βαρηκοΐας του παιδιού. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι δυο γονείς δεν συμφωνούν πάνω στο θέμα αυτό. Από εκεί και πέρα ο γιατρός θα στηριχτεί :

α) στην εξέταση των αυτιών με το μικροσκόπιο,

β) στο τυμπανόγραμμα,

γ) στην εξέταση της μύτης και αν το παιδί συνεργάζεται στην ενδοσκόπηση με εύκαμπτο ή άκαμπτο ενδοσκόπιο,

δ) στην εξέταση της ακοής με παιχνιδιοακουομετρία ή κανονικό τονικό ακοόγραμμα.

Η θεραπεία της πάθησης είναι φαρμακευτική σε συνδυασμό με κάποιες ασκήσεις και σε αποτυχία αυτών, χειρουργική.Όσον αφορά τη φαρμακευτική θεραπεία, επειδή τα αίτια της πάθησης είναι πολλά, συνήθως χορηγούνται συνδυασμοί φαρμάκων.

 Όταν τώρα αποτύχουν όλα αυτά στη θεραπεία της κατάστασης, θέση έχει η χειρουργική θεραπεία. Υπάρχει μια τεράστια συζήτηση πάνω στο χρονικό διάστημα που περιμένει κάποιος για να οδηγηθεί το παιδί στο χειρουργείο. Το σύνηθες διάστημα αναμονής είναι 3 έως 6 μήνες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Στο χρόνο αυτό πρέπει να προσμετράται και η μαρτυρία των γονιών για την έναρξη της βαρηκοΐας. Από εκεί και πέρα κάθε περίπτωση παιδιού εξατομικεύεται.

 Η χειρουργική θεραπεία γίνεται με γενική αναισθησία και συνίσταται στο συνδυασμό αδενοτομής μαζί με τυμπανοτομή και αναρρόφηση του κολλώδους υγρού. Αν κρίνει ο γιατρός ή αν η πάθηση του παιδιού είχε προχωρήσει σε βαρύτητα, τοποθετούνται και σωληνίσκοι αερισμού στον τυμπανικό υμένα .Αυτοί μένουν στη θέση τους για 12-18 μήνες περίπου. Στη συνέχεια, μεταναστεύουν από την τυμπανική μεμβράνη και πέφτουν μέσα στον έξω ακουστικό πόρο και καλύπτονται από κυψελίδα. Συνήθως, βγαίνουν από τον έξω ακουστικό πόρο μόνοι τους. Συμπτωματικά, μπορεί να παραμείνουν στο τύμπανο και να χρειασθεί να αφαιρεθούν υπό αναισθησία.  Η τοποθέτηση των σωληνίσκων κερδίζει χρόνο, ώστε με την ανάπτυξη του παιδιού να λυθεί και το πρόβλημα της μειωμένης λειτουργίας των ευσταχιανών σαλπιγγών, που μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπιάζουσες φλεγμονές ή παρουσία υγρού που επιμένει, στο μέσο ους. Στα περισσότερα παιδιά που απαιτείται τοποθέτηση σωληνίσκων, συνήθως αυτή γίνεται μόνο μία φορά. Όμως κάποια παιδιά ίσως χρειασθούν επανειλημμένες τοποθετήσεις, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα με τα αυτιά τους.

 Έχει τεράστια σημασία να αφαιρεθούν και τα κρεατάκια, γιατί με παρέμβαση μόνο στα αυτιά η επιτυχία είναι περίπου 50% ενώ αν αφαιρεθούν και τα κρεατάκια το ποσοστό επιτυχίας αγγίζει το 90%.

Η επέμβαση γίνεται σε μικρό χρόνο και το παιδί νοσηλεύεται ένα 24ωρο ή και λιγότερο (χειρουργείο μιας ημέρας). Τα αποτελέσματα από την επέμβαση είναι άμεσα και το παιδί ακούει καλύτερα αμέσως μετά την αφαίρεση του υγρού. Η ανάρρωση είναι συνήθως ταχύτατη.

 Αν η πάθηση δεν αντιμετωπισθεί όπως πρέπει, δυνητικά μπορεί να επηρεάσει την ακοή του παιδιού σε μόνιμη βάση. Είναι δυνατόν να εξελιχθεί στη λεγόμενη  συμφυτική  ωτίτιδα, όπου εκεί η βλάβη της ακοής είναι μόνιμη και θα χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση μελλοντικά (τυμπανοπλαστική). Χρειάζεται λοιπόν εγρήγορση, τόσο από την πλευρά κυρίως του παιδιάτρου, όσο και από τους γονείς. Συμπτώματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητα. Η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση της πάθησης θα βοηθήσουν το παιδί σε όλους τους τομείς της ζωής του και κυρίως θα το βοηθήσουν να αποφύγει μια πιθανή μόνιμη βλάβη της ακοής.